In het Parool stond er gisteren een interessant artikel wat extreme hitte, zoals deze week, met ons lichaam doet. Hoogleraar fysiologie Jan Hindrik Ravesloot van Amsterdam UMC legde alles uit. Omdat ik altijd graag weet hoe alles werkt, zeker wat ons lichaam betreft, een blogpost hierover. Als je weet hoe iets werkt, weet je ook hoe je kan koelen, denk ik zo en kan het nuttig zijn voor een lezer van deze website. Je merkt het zelf: als het heel warm is, dan word je luier. Je wandelt niet meer, maar sloft alleen wat rond. Je zit niet, je hangt in je stoel. Alles lijkt zoveel moeilijker te gaan. Je zweet, voelt klam aan, je vergeet sneller iets of wordt zelfs duizelig. Je bent sneller misselijk, voelt je flauwer of krijgt hoofdpijn. Maar hoe komt dit? Wat doet ons lichaam bij tropische temperaturen? Zeker handig om te weten met de komende klimaatveranderingen. Dan hebben we nu enkel een voorproefje van de toekomst.
Inhoudstafel
De hypothalamus, de airco in ons lichaam
De thermostaat van ons lichaam is de hypothalamus. Dat is een deel van onze hersenen. Niet groter dan een suikerklontje, maar het stuurt ons lichaam aan op een onbewuste manier. De hypothalamus is ook onze thermostaat. Onze thermostaat is afgesteld op 37 graden Celsius. Wordt de temperatuur van ons lichaam te hoog, dan gaat onze airco aan, net zoals in de wagen. Want alles rondom ons is bij een hittegolf warmer: ons huis, de vloer, de lucht. Dus geraakt ons lichaam zijn eigen warmte moeilijk kwijt. Daardoor loopt de temperatuur in ons lichaam op en moet onze airco aan. Daarover verder meer.
Wij produceren zelf warmte
Ons lichaam produceert dus zelf warmte. Voel eens aan je huid: die voelt warm aan. Deze warmte komt vrij uit onze cellen door de omzetting van suikers en vetten. Deze warmte is gelijk aan de warmte van een gloeilamp van 50 tot 100 Watt. Hoe raar het ook klinkt, maar deze warmte hebben we nodig om onszelf op temperatuur te houden. De overtollige warmte wordt weg gestraald.
Hoe werkt onze interne airco?
Als ons lichaam wilt afkoelen, dan wordt er veel bloed naar de huid gestuurd. Daardoor word je sneller rood, verdwijnen rimpels zelfs een beetje. Wie in de zon ligt, ziet er dan ook snel jonger uit. Als dit onvoldoende werkt, komt het zweten. De zweetklieren worden aangeschakeld, waardoor een beetje water over onze huid wordt verspreid. Dat water verdampt, vocht wordt ontrokken uit de huid en zo koelen we af.
Voldoende drinken is dus hiervoor alleen al noodzakelijk. Ik hoor sommigen al juichkreten formuleren, maar het gaat om water, geen alcohol. Want van alcohol, en ook cafeïne overigens, droog je meer uit. Als je te weinig drinkt, raak je te veel vocht kwijt waardoor je bloed minder kan circuleren. Dat kan er uiteindelijk zelfs voor zorgen dat je flauw valt.
Risicogroep voor gezondheidsproblemen bij hitte
Sommige mensen lopen meer risico dan andere bij extreme hitte: mensen met hart- en vaatziekten, longproblemen, ouderen en mensen met obesitas. Om hitte de baas te kunnen, moet je fit zijn. Als je niet fit bent, heb je er meer last van. Mensen met hart- en vaatziekten hebben het zwaar omdat het het hart is die de pomp is die het bloed naar de organen pompt om ze levend te houden. Maar het hart moet bij hitte ook bloed naar de huid pompen. Je moet dus een goed hart hebben om dit werk aan te kunnen. Als je hart deze extra werklast niet aan kan, dan heb je een hogere hartslag, lage bloeddruk, kan je flauwtes of zelfs een hartinfarct krijgen. Mensen met longproblemen hebben last van de hoge ozon of smog om goed te kunnen ademen.
Ons lichaam went aan de warmte
Bij het begin van een hittegolf beginnen we te zweten als de temperatuur bijvoorbeeld de 38 graden overstijgt. We zweten dan vooral lokaal: het hoofd, de hals. Maar als de hittegolf langer duurt, beginnen we al vroeger te zweten: vanaf 37 graden als de lichaamstemperatuur een beetje gestegen is. Dan wordt de transpiratie al in gang gezet. Je zweet wordt dan ook beter verdeeld over heel het lichaam: ook je benen en je armen. Je airco werkt dan efficiënter.
Deze website bevat affiliatelinks. Als je op een affiliatelink klikt, verandert dit niets voor jou maar verdien ik een commissie als je iets koopt voor mijn inspanningen. Dit verandert niets aan mijn oordeel: op deze website staan zowel berichten zonder affiliatelinks om jullie te informeren als affiliatelinks.n zonder affiliatelinks om jullie te informeren als affiliatelinks.
Lees ook:
Hoe vermijd je uitdroging of dehydratatie in een hittegolf
Koelte, airco en huisdieren in een warme zomer
Hoe gebruik ik de airco van de auto het best?
Koelte vinden in je tuin
Zes tips om je huis in een warme zomer op een duurzame manier te koelen